10/17: 'Embedded' bij de Placemakers

Op veel plekken krijgen lopers meer ruimte. ‘Krijgen’? Regelmatig hebben zij zelf verbeteringen los getrokken, vertellen zij mij.

Als enige schrijver trok ik twee dagen lang op met Placemakers. Zij beleefden, met z`n vierhonderden en uit 46 landen, hun Placemaking Week. Van 11 tot 14 oktober. In Nederland. Met excursies, zelf stappen zetten. En storytelling, workshops en peptalks in het Amsterdamse Pakhuis De Zwijger.

Placemakers willen een optimaal gebruik van publieke ruimte. Plekken die geen functie meer hebben, geven zij een nieuw leven. Straten en pleinen die volgens bewoners beter kunnen worden gebruikt, krijgen een nieuwe inrichting. Meer groen, meer ruimte voor voetgangers en spelende kinderen. Placemaking gebeurt door lokale ambtenaren, maatschappelijke organisaties en burgers als initiatiefnemers. Professionals, ontwerpers en verkeersdeskundigen helpen. Vrijwilligers besteden tijd en soms geld aan het verbeteren van hun omgeving.

Actiever bewoners

In het middelpunt stonden succesverhalen van over de hele wereld, waar duidelijke resultaten zijn behaald. In de veilige atmosfeer was ook ruimte om stil te staan bij mislukte projecten. Centrale boodschap: ‘Met onze aanpak Lighter, Quicker, Cheaper kunnen wij nog veel meer publieke ruimte helpen verbeteren’.

Lucinda Hartley liet zien hoe in het Australische Melbourne de leefbaarheid verbeterde op vijftien plekken. Zij is directeur van CoDesign Studio. ‘Begin met tijdelijke inrichting van een stuk straat. Met speelruimte en bijvoorbeeld een kleine Urban Food Market’, zegt ze. ‘Gebruik mobiele opstellingen, gemakkelijk en snel weg te halen’. Langzaam aan verandert asfalt in groene ruimte, en voetgangers en anderen profiteren. In haar Neighbourhood Project werken honderden burgers mee. Hartley: ‘Zo`n aanpak vraagt veel tijd en overreding. Je moet toestemming en vergunningen krijgen, het plan herhaaldelijk uitleggen aan verkeerskundigen die protocollen en regels een keer loslaten’.

Herhaalbare recepten

Ook de Verenigde Staten kennen veel voorbeelden. Zo vertelt Nate Hommel uit Philadelphia over zijn project ‘Pedestrian Plazas’. De eerste pilot, gestart in 2010, was een tijdelijke voorziening. Op straat werden activiteiten georganiseerd, een deel van de parkeervakken ging een dag per week dicht. Meer ruimte ontstond voor de meeste stakeholders. Na een periode van aanpassen, uitproberen, sloeg de aanpak aan. Permanent herinrichten was het gevolg. De Plazas werden in de stad gemeengoed. Er is 10 miljoen USD aan besteed, gemiddeld $ 60.000 per locatie.

Een zelfde soort voorbeeld is het model van Katharine Czarnecki van de Michigan Economic Development Corporation. Inmiddels toegepast in 70 buurten, met 36 miljoen USD als basisinvestering voor alle veranderingen op ‘placemaking’ niveau. Deels door crowdfunding (5 miljoen) en schenkingen van fondsen (4 miljoen). Deze gelden trekken een 27 miljoen aan private investeringen los. Staten als Indiana en Massachusetts hebben de aanpak overgenomen.

Wereldwijde toepassingen

De aanpak van Placemaking is gestart door PPS: het Project for Public Spaces, gevestigd in New York. In de loop van de jaren heeft het team, onder leiding van Fred Kent, over de hele wereld initiatieven verder geholpen. De organisatie van de week in Amsterdam was in handen van PPS en het Nederlandse adviesbureau STIPO (www.placemakingweek.org) . Mij viel op het grote aantal voorbeelden van herhaalbaarheid en olievlekwerking. Vaak als een soort postzegel op één plaats begonnen initiatieven waaierden ver uit.

Verder vleugels geven

Cecilia Andersson, directeur van UN Habitat, riep deelnemers op om vooral de kennis bij lokale overheden te vergroten. Gil Penalosa uit Colombia, van een organisatie die op menselijke schaal ontworpen ruimte nastreeft (‘8-80 Cities’), waarschuwde tegen modes om verkeersstraten zo ‘simpel mogelijk’ te maken, zoals shared space. Veilig zijn als voetganger is dan vaak lastig: ‘Mijn oude moeder kan op straat echt niet onderhandelen met een vrachtwagenchauffeur die snel komt aanrijden. Ja, volgens de theorie moet hij rekening houden met kwetsbare verkeersdeelnemers, maar de praktijk is anders’. Penalosa eindigde met een hartstochtelijk pleidooi om Placemaking verder vleugels te geven.

( 31 Oktober 2017 )

Overzicht Blogs

Tips & Tools

10/17: 'Embedded' bij de Placemakers

Op veel plekken krijgen lopers meer ruimte. ‘Krijgen’? Regelmatig hebben zij zelf verbeteringen los getrokken, vertellen zij mij.